Pandemia COVID-19 wymusiła na nas zmianę dotychczasowego stylu życia, w tym jego sfery zawodowej. Wiele firm w dalszym ciągu funkcjonuje w tzw. trybie zdalnym, umożliwiając swoim pracownikom przejście na home office. Niestety, mimo iż nowe przepisy przewidują taki rodzaj pracy, nie precyzują dokładnego sposobu jej organizacji. Sytuacja ta sprawia, że coraz więcej nieufnych pracodawców zwraca się do agencji detektywistycznych, które mają za zadanie kontrolować w jaki sposób pracownicy wywiązują się ze swoich zadań. Czy naprawdę jest taka potrzeba?

Koronawirus, home office i telepraca

W Ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 znalazł się zapis mówiący o tym, że pracodawca może zlecić pracownikowi wykonywanie swojej pracy poza miejscem jej stałego wykonywania. Jest to tak zwana praca zdalna, która powinna być wykonywana w ściśle określony sposób. Niestety istnieje spory problem z kontrolą pracownika przebywającego na home office a sama ustawa nie reguluje w żaden sposób ani nie wskazuje możliwości tej kontroli. Rodzi to wiele wątpliwości i konfliktów pomiędzy pracownikami i pracodawcami oraz wymusza na tych drugich szukanie coraz to nowszych rozwiązań w celu sprawdzenia czy pracownik wywiązuje się z umowy.

Spory problem rodzi również samo pojęcie home office, które nie występuje w przepisach prawa pracy.  W Kodeksie Pracy możemy znaleźć jednak zapis o telepracy, która jednak nie jest tym samym co praca zdalna. Różnica między tymi dwoma pojęciami tkwi głównie w regularności ich wykonywania. Telepraca jest świadczona regularnie i odbywa się poza zakładem pracy natomiast tzw. home office powinien być wykonywany okazjonalnie.

Możliwości kontroli pracownika

Kodeks pracy jasno określa główne obowiązki pracownika, którymi są sumiennie i staranne wykonywanie pracy oraz stosowanie się do poleceń przełożonych. W przypadku telepracy KP mówi wprost, że pracodawca ma pełne prawo do kontrolowania pracownika w trakcie tego typu pracy. Sytuacja nie różni się niczym od standardowej pracy biurowej, kiedy to pracodawca na bieżąco sprawdza sposób i jakość wykonywanych przez pracowników zadań. Owe kontrolowanie może odbywać się osobiście lub przy pomocy urządzeń technologicznych takich jak monitoring. Jedyne co je ogranicza to zasada nienaruszalności godności pracownika oraz jego dóbr osobistych.

W przypadku pracy w trybie home office sytuacja się komplikuje. Z jednej strony pracodawca w dalszym ciągu ma pełne prawo do kontroli zadań wykonywanych przez pracownika, jednak nie ma już tak swobodnego dostępu do narzędzi kontroli. Ograniczają się one zazwyczaj do monitorowania komputera i bieżącej wymiany mailowej między pracodawcą a pracownikiem. Niestety tego rodzaju kontrola pracy nie zawsze jest wystarczająca, dlatego wielu pracodawców szuka alternatywnych możliwości sprawdzenia, czy pracownik uczciwie podchodzi do powierzonych mu zadań.

Kontrola pracownika z pomocą usług detektywistycznych

Jednym ze sposobów kontroli pracowników, który zaczyna cieszyć się coraz większym powodzeniem, jest korzystanie z usług agencji detektywistycznej. Szacuje się, że już nawet 1/3 wszystkich zleceń realizowanych przez detektywów, dotyczy tego typu historii. Pracodawcy mający wątpliwości co do uczciwości swoich pracowników zlecają detektywom obserwację konkretnego pracownika, w celu ustalenia czy osoba ta przestrzega czasu pracy i zasad poufności. Nie są to obawy nieuzasadnione, ponieważ wielu pracowników stara się wykorzystać możliwości pracy z domu, oszukując przełożonych na najróżniejsze sposoby.

Nieuczciwi pracownicy na home office

Najpowszechniejszymi wymówkami stosowanymi przez pracowników są oczywiście problemy z łączem internetowym oraz zawodność sprzętu, jednak nie są to wszystkie metody stosowane przez nieuczciwych podwładnych. Niektóre z nich są niezwykle wyszukane a nawet zadziwiające.

Wynajem służbowego auta

Ciekawym przykładem jest jeden z pracowników dużej, międzynarodowej korporacji, który wynajmował służbowe auto osobom trzecim. Pomysłowy mężczyzna opublikował ogłoszenie o wynajmie pojazdu do przewozu osób na które w bardzo szybkim czasie zareagował kierowca zza wschodniej granicy. Mężczyźni przez około 2 miesiące korzystali z auta naprzemiennie narażając pracodawcę na spore straty. Sprawa wyszła na jaw, gdy kierownik floty zauważył pewne nieścisłości na fakturach. Wynajęty detektyw potwierdził przypuszczenia, co do nieuczciwego postępowania pracownika.

Dwa etaty jednocześnie

Kolejnym przykładem jest sytuacja mająca miejsce w jednej z firm projektujących wnętrza w Warszawie. Pracownicy tejże instytucji zostali wysłani do pracy w trybie home office z uwagi na brak materiałów niezbędnych do produkcji mebli. Kontrola ich pracy miała odbywać się poprzez cykliczne rozmowy z przełożonym, jednak jeden z pracowników  nieustannie zgłaszał problemy z Internetem. Sytuacja zaczęła być bardzo uciążliwa, ponieważ osoba ta przestała przesyłać jakiekolwiek raporty i projekty tłumacząc się sporymi problemami z siecią. Kontrola agencji detektywistycznej wykazała jednak, że nieuczciwy pracownik zatrudnił się równocześnie w innym biurze projektowym, gdzie przebywał w godzinach pracy, obowiązujących w pierwszym z biur..

Wakacje bez urlopu

Do niezwykle oburzającego oszustwa doszło również w jednym z zakładów przemysłowych koncernu farmaceutycznego w niemieckiej Hesji. Zatrudniony w firmie strażak, który miał przebywać na kwarantannie prewencyjnej, w rzeczywistości wyjechał do swojego domku wakacyjnego znajdującego się w Austrii. Śledztwo wykazało ponadto, że mężczyzna nie stosował się do przymusu noszenia maseczki, ani do zachowywania dystansu społecznego a nawet spotykał się towarzysko ze znajomymi. Jego niefrasobliwość mogła kosztować firmę zarażenie wszystkich zatrudnionych strażaków oraz starty ze względu na konieczność natychmiastowego przerwania produkcji.

Sposób na nieuczciwych pracowników

Przedstawione powyżej przykłady jasno pokazują, że nie wszyscy pracownicy przebywający na home office uczciwie wywiązują się z powierzonych zadań. Każde z takich działań jest pewnego rodzaju sabotażem firmy i narażaniem jej na spore straty, dlatego nic dziwnego, że pracodawcy coraz częściej decydują się na korzystanie z usług agencji detektywistycznych.