Opracowała: Magdalena Pławińska, prywatny detektyw.
Praca detektywa w publicznej świadomości pojmowana jest bardzo różnie, wokół samego zawodu narosło wiele mitów. Szczegółowo zasadę pracy detektywów opisuje ustawa o usługach z dnia 6 lipca 2001 roku. Praca prywatnego detektywa definiowana jest jako zbieranie, przetwarzanie i przekazywanie informacji odnośnie osób, przedmiotów i zdarzeń. Ta ustawa porusza również istotne aspekty etyczne i kwestię lojalności względem klienta.
Zawód prywatnego detektywa – wyobrażenia a rzeczywistość
Choć klienci nie do końca znają uprawnienia jakimi mogą posługiwać się licencjonowani detektywi, od profesjonalisty z pewnością warto wymagać ukazania takiego dokumentu. Aktualna licencja jest wstępnym zapewnieniem, co do skuteczności i dyskrecji w wykonywaniu pracy. Detektywistyczna licencja usprawnia do przetwarzania danych oraz do obserwowania osób, mienia i obiektów. Jako, że gromadzenie danych osobowych to główne zadania prywatnego detektywa, licencja daje możliwość legalnego działania. Należy pamiętać, że detektywów obowiązuje tajemnica odnośnie źródeł informacji, a zakończenie sprawy wymaga zniszczenia wszystkich dokumentów.
Wymagania kwalifikacyjne do licencji prywatnego detektywa
Ubieganie się o licencję prywatnego detektywa nakłada na kandydata pewne warunki, które należy spełnić. Pierwszym punktem jest obywatelstwo polskie bądź kraju członkowskiego Unii Europejskiej, drugim – wykształcenie minimum średnie, trzecim – ograniczenie wiekowe. Aby ubiegać się o przyznanie licencji należy mieć skończone 21 lat. Wymagana jest również pełna zdolność do czynności prawnych. Przeciwwskazaniem jest dyscyplinarne zwolnienie ze stanowiska w administracji publicznej (Policja, Straż Graniczna, Biuro Ochrony Rządu, wojsko, prokuratora). Do niedawna uzyskanie licencji wymagało pozytywnego wyniku na egzaminie państwowym. Ustawa deregulacyjna zwolniła z obowiązku zdawania egzaminu państwowego. Dziś do uzyskania licencji niezbędne jest jedynie samo poświadczenie o odbyciu kursu.
Kursy na licencję poruszają kilka wartościowych tematów:
- informacje z zakresu ochrony danych osobowych,
- informacje z zakresu informacji niejawnych,
- przepisów prawnych regulujących pracę detektywa,
- przepisów regulujących prowadzenie działalności gospodarczej.
Prywatny detektyw – specjalista z licencją
Ten specyficzny zawód wymaga od kandydatów sprawności fizycznej i psychicznej. Stan zdrowia musi być potwierdzony zaświadczeniem lekarskim. Licencja prywatnego detektywa wydawana jest przez wojewódzkiego komendanta Policji, w drodze decyzji administracyjnej. Kosztami wydania takiej licencji obciążony jest kandydat. Detektyw uznawany jest za osobę zaufania publicznego, a organy ścigania oraz administracja publiczna, na pewnych obszarach, mają obowiązek współdziałania z detektywami. Sam zawód detektywa to wymagająca profesja, dlatego często zdarza się, że prywatnymi detektywami zostają byli funkcjonariusze i funkcjonariuszki służb mundurowych.